منطقه آزاد ماکو سرزمین فرصت‌های طلایی برای سرمایه‌گذاری

یادداشت:

منطقه آزاد تجاری – صنعتی ماکو شامل شهرستان های ماکو، شوط، پلدشت و نیز شهر مرزی بازرگان در شمال غرب کشور با مساحتی حدود ۴۲۰ هزار هکتار و جمعیتی بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر، بعنوان بزرگترین منطقه ازاد جهان از نظر وسعت، با برخورداری از ظرفیت های اقتصادی قابل توجه و امکانات زیر بنایی مناسب و حاکمیت مجموعه ای از قوانین و مقررات ویژه حمایتی، فرصت های قابل توجهی را پیش روی سرمایه گذاران داخلی و خارجی فراهم نموده است.

این منطقه بواسطه اتصال به بازارهای اروپا و آسیای میانه از موقعیت استثنایی در حمل و نقل و ترانزیت کالا برخوردار است. وجود مرز بازرگان به عنوان یکی از فعال ترین مرزهای زمینی، دارا بودن ۱۳۰ کیلومتر مرز آبی و خشکی با جمهوری ترکیه از شمال و ۱۴۰ کیلومتر مرز آبی ارس با جمهوری خود مختار نخجوان از شرق، منطقه را بعنوان شاهراه ارتباطی ترانزیت کالاهای کشورهای آسیای میانه و اروپا بعنوان مهمترین شاخص تجارت جهانی مطرح نموده است.

منطقه آزاد تجاری- صنعتی ماکوعلاوه بر هم مرز بودن با ترکیه و نخجوان، همجوار با ارمنستان و منطقه قفقاز بوده و معبر اصلی کریدور زمینی شمال و جنوب (رقیب کانال سوئز در خشکی) و نقطه اتصال آسیا و اروپا می باشد که با توجه به اهمیت استراتژیکی قفقاز برای ایران، عمده مبادلات تجاری و ترانزیتی بین ایران و روسیه و اروپا از این محور انجام می شود.

فاصله اندک منطقه آزاد ماکو از بنادر مرسین در دریای مدیترانه و ترابوزان در دریای سیاه، امتیاز چشمگیری در دسترسی به بازارهای اروپا از راه زمین و دریا است که در مقایسه بابنادر جنوبی کشور در خلیج فارس به دلیل مسافت و صرفه های اقتصادی ناشی از مقیاس، جای تردیدی باقی نمی گذارد که این منطقه اقتصادی ترین بندر خشک در رقابت با راه دریایی شرق و غرب است.

دشت های وسیع و حاصلخیز در سواحل رود ارس و در پایاب سدها، مراتع و ذخیرگاههای مناسب گیاهان دارویی خوراکی و طبیعی، تنوع آبزیان ظرفیت مناسبی برای توسعه کشت صنعت، دامپروری، توسعه و کشت گلخانه ای و گیاهان دارویی به صورت صنعتی در منطقه بوجود آورده است.

منطقه آزاد ماکو با برخورداری از تمدن کهن و آثار تاریخی غنی و جاذبه های متعدد فرهنگی و طبیعی و شرایط آب و هوایی مناسب، رودها، چشمه ها، غارها، آبشارها، قلعه ها، دژها، گونه های مختلف گیاهی و جانوری، اماکن و ابنیه تاریخی، صنایع دستی و باغات اطراف شهر، جلگه ها و دامنه های پر از گل های وحشی، دست بافته های عشایر، لباس های رنگی، محلی و از همه مهمتر مردم خونگرم و مهمان نواز زمينه مناسبی برای جذب مسافران و جهانگردان و ایجاد مراکز تفریحی خدماتی را دارد.

مزایای سرمایه گذاری در منطقه آزاد ماکو:

مزایای قانونی:

– معافیت مالیاتی ۲۰ ساله برای کلیه فعالیت ها و در تمام زمینه ها.

– عدم نیاز به اخذ روادید برای ورود اتباع خارجی.

– ورود مواد اولیه و قطعات و ماشین آلات واحد های صنعتی و تولیدی بدون پرداخت عوارض گمرکی

– معافیت پرداخت عوارض گمرکی برای مواد اولیه واحدهای تولیدی که محصول خود را صادر می کنند.

– تحقیق در عوارض گمرکی تاحد مصوبات کمیسیون ارزش افزوده مناطق آزاد و ویژه اقتصادی برای مواد اولیه واحدهای تولیدی که محصول خود را وارد سرزمین اصلی می کنند

– امکان مشارکت با سرمایه گذاران خارجی بدون محدودیت در نسبت مشارکت و امکان سرمایه گذاری صددرصد خارجی .

– امکان ثبت شرکت با صد در صد سهام خارجی – تضمین کامل سرمایه های خارجی توسط دولت از طریق قانون جلب و حمایت از سرمایه گذاری خارجی، ارائه خدمات پولی و بانکی و بیمه توسط بانکها و بیمه های دولتی و خصوصی .

– امکان اجاره زمین به سرمایه گذاران خارجی

مزایای نسبی و منحصر به فرد منطقه:

– واقع شدن در کریدور شرق غرب و نزدیکی به بازار اروپا (شاهراه ارتباط ترانزیتی) و دستیابی سریع، آسان و ارزان به بازارهای اروپا و آسیای میانه

– فعالیت فرودگاه بزرگ منطقه آزاد ماکو با پروازهای روزانه به تهران و بالعکس.

– وجود خطوط انتقال گاز 40 اینچی در محدوده منطقه جهت تامین نیاز گاز صنایع انرژی بر در منطقه

– وجود تعداد کافی شهرک های صنعتی چد منظوره و آماده بودن زیرساخت های آنان جهت واگذاری دراسرع وقت به متقاضیان سرمایه گذاری

– نزدیکی به تبریز، قطب صنعتی شمال غرب کشور.

– وفور مصالح ساختمانی.

– در دسترس بودن منابع انرژی و آب.

– وفور نیروی کار متخصص و ارزان قیمت .

– همسایگی با کشور ترکیه و جمهوری خود مختار آذربایجان

– وجود بزرگترین و مهمترین گمرک زمینی ایران با ترکیه (بازرگان).

– معبر گردشگران به مقصد کشور ترکیه و اروپا

– وجود دشتها و اراضی وسیع برای انواع کاربری های صنعتی، کشاورزی، دامپروری، گردشگری، تجاری و …

– طبیعت بکر و جاذبه های دیدنی (رودها، کوه ها، آبشارها، زندگی عشایر و …).

– برخورداری از قابلیت های گردشگری و وجود آثار تاریخی منحصر بفرد مانند کلیساهای زور زور، قره کلیسا، کاخ باغچه جوق، آثار باقی مانده شهر اورارتورها و …

ماموریت سازمان منطقه آزاد ماکو:

– توسعه و عمران منطقه با انجام امور زیربنایی

– ایجاد زمینه رشد و توسعه اقتصادی منطقه و افزایش درآمد عمومی با تشویق سرمایه گذاری در بخش خصوصی در زمینه ها ترانزیت، گردشگری و صنعتی

– تولید و صادرات کالاهای صنعتی، تبدیلی و خدمات

– تنظیم بازار کالا و کار و ایجاد اشتغال سالم و مولد

– حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه ای

– ایجاد زمینه حضور و فعالیت دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی داخلی و خارجی در منطقه

چشم انداز آتی منطقه آزاد ماکو:

– دستیابی به جایگاه بزرگترین مرکز صادرات، واردات و ترانزیت کالا در غرب کشور

– تبدیل منطقه آزاد ماکو به قطب (HUB) جذب و توزیع کالا بر سر راه ترانزیتی آسیا به اروپا از طریق ایجاد دهكده لجستیک

– شکل گیری مرکز تجارت و بازرگانی مدرن با تکیه بر خدمات مناطق آزاد

– افزایش ارزش افزوده کالاهای صادراتی کشور با استفاده از پردازش کالا

– کسب رتبه اول در زمینه جذب سرمایه گذاری در حوزه ترانزیت و انبارداری بین مناطق آزاد ایران

– تبدیل منطقه آزاد ماکو به بزرگترین مرکز گردشگری خرید در غرب کشور

– ایجاد مرکز اکوتوریسم و طبیعت گردی با استفاده از پتانسیل های طبیعی منطقه

– تبدیل منطقه به یکی از قطب های ورزش های زمستانی

– تامین امنیت، امکانات، نیازهای اولیه و زیرساخت های لازم برای گردشگران

– تکمیل زنجیره صنایع استان های آذربایجان شرقی و غربی بر پایه مزیت های نسبی توسعه صنعتی منطقه آزاد ماکو، جهت گسترش صادرات کالا با ارزش افزوده بیشتر

– شناسایی و توسعه صنایع کوچک و خوشه های صنعتی

– تبدیل منطقه آزاد ماکو به یکی از صادرکنندگان اصلی محصولات غذایی تبدیلی

– تبدیل منطقه آزاد ماکو به یکی از تولید کنندگان عمده صنایع چرم، مبلمان، پوشاک و لواز آرایشی بهداشتی

– تبدیل منطقه آزاد ماکو به یکی از تولید کنندگان مواد معدنی و تبدیل ماکو به قطب صنایع معدنی

– شکل گیری قطب صنعتی ماکو با محوریت صاردات به کشورهای همسایه (تامین بخشی از نیاز بازار کشورهای ترکیه، یک ارمنستان، عراق و آذربایجان)

– تبدیل منطقه آزاد ماکو به یکی از قطب های کشت و صنعت

– تبدیل منطقه آزاد ماکو به یکی از قطب‌های تولید گوشت قرمز، سفید و محصولات لبنی

– ایجاد قطب صادرات محصولات دامی در منطقه آزاد ماکو

سرمایه گذاری در حوزه لجستیک:

با توجه به قابلیت های منطقه آزاد ماکو به لحاظ ترانزیت، انبارداری، تجارت و بدلیل قرارگیری آن در مجاورت مرز بازرگان به عنوان یکی از مهمترین مبادی ورودی و خروجی کشور و وجود فرودگاه در محدوده منطقه آزاد ماکو و امکان ترکیب سه روش حمل و نقل هوایی-ریلی و جاده‌ای ، موضوع سرمایه گذاری در زمینه لجستیک، یکی از اولویت های اصلی کشور و منطقه محسوب میگردد.

ایجاد دهكده لجستیک که با اهداف ایجاد بستر توسعه ترانزیت و تجارت، انتقال بخشی از و فرآیندهای گمرکی به پسکرانه مرز، تفکیک حمل و نقل مسافری و باری در شبکه حمل و نقل و با ایجاد فرصت های سرمایه گذاری داخلی و خارجی از برنامه‌های سازمان منطقه آزاد ماکو است که قسمتی از آن به مرحله اجرا گذاشته شده است.

سرمایه گذاری در حوزه کشاورزی:

منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو دارای ۹۶۰۲۹ هکتار زمین قابل کشت می باشد. پروژه سد کرم آباد که یکی از بزرگترین پروژه های ملی کشور به منظور مهار رودخانه های مرزی و استفاده از حقابه کشورمان از رودخانه ارس اجرا شده است، موجب زیرکشت رفتن 22000 هکتار از اراضی پایاب سد کرم آباد شده است که ظرفیت بزرگی در زمینه توسعه کشاورزی منطقه ایجاد شده است. در حال حاضر یکی از هلدینگ‌های بزرگ کشور کار خود را برای احداث گاوداری شیری 10000 راسی شروع کرده است و بدین منظور میزان زمین مورد نیاز جهت کشت علوفه در اختیار ایشان قرار گرفته است.

با توجه به پتانسیل های موجود در زمینه گلخانه، کشت و صنعت و صنایع تبدیلی، در حال حاضر کشاورزی در منطقه آزاد ماکو به یکی از گزینه های جذاب سرمایه گذاری در سطح کشور تبدیل شده است.

منطقه آزاد ماکو رتبه نخست تولید آبزیان در کشور را بین شهرهای غیر ساحلی داراست. سالانه حدود 60 تن خرچنگ دراز (شاه میگو) از رودخانه ارس صید و به بازارهای جهانی صادر شده و سالانه درآمد ارزی قابل توجهی عاید کشور میشود.

سرمایه گذاری در حوزه گردشگری:

تاریخ کهن، سرزمین ادیان و قومیت ها، اقلیم متنوع با دشت ها ، مراتع و طبیعت دست نخورده، آب و هوای متنوع در چهارفصل سال، آثار تاریخی بی نظیر از دوره های کهن از جمله جاذبه های گردشگری منطقه آزاد ماکو محسوب می‌شوند.

در حوزه گردشگری فرصتهای سرمایه‌گذاری متنوعی از جمله احداث مجتمع‌های ویلایی در دامنه کوه های ماکو، احداث مجتمع‌های بومگردی، مجتمع تفریحات آبی در حاشیه سدهای ماکو، احداث هتل‌های سه ستاره و چهار ستاره و هتل ویلا، پیست اسکی و پیست کارتینگ و … تدوین شده است.

سرمایه گذاری در حوزه زیرساخت‌ها:

منطقه آزاد ماکو به عنوان بخشی از کریدور شرق-غرب، دارای زیر ساخت اصلی راه ( دارای بیش از ۱۶۲ کیلومتر راه های اصلی) به عنوان پیوند دهنده و ابزار توسعه ترانزیت بین الملی می باشد. مطابق با برنامه ریزی های انجام گرفته برای تحقق اهداف توسعه منطقه تا سال ۱4۰۰، بهسازی و تعریض بیش از ۱۲۰ کیلومتر در دستور کار قرار داشته که تاکنون نیز به همین میزان پروژه های اجرا شده و یا در دست اجرا در حال انجام می باشد. پروژه های احداث آزاد راه و راه آهن و توسعه شهر فرودگاهی نیز به عنوان زنجیره مکمل برای این هدف گذاری تا 1404 عمل نموده و می تواند اهداف توسعه بخش های اقتصادی را محقق سازد.

احداث شهرک صنعتی مشترک ایران و ترکیه، توسعه زیرساختهای شهرک های صنعتی منطقه، احداث سدها و اتصال خط انتقال برق 400 کیلو ولت به شبکه اصلی، از دیگر حوزه های سرمایه گذاری در زمینه تکمیل زیرساختها میباشد.

سرمایه گذاری در حوزه صنعت:

صنعت در منطقه آزاد ماکو دارای سابقه بلند مدت و چشمگیر می باشد. زمینه های فعالیت در این حوزه طیف وسیعی از محصولات صنعتی را شامل می شود. از مهمترین محصولات صنعتی می توان به تولید دندانهای مصنوعی به عنوان محصول منحصر بفرد کشور و نوار لبه به عنوان بزرگترین واحد تولیدی کشور اشاره نمود. از مهمترین دستاوردهای صنعتی در زمینه جذب سرمایه گذار داخلی می توان به راه اندازی چندین واحد تولید پوشاک با اشتغالزایی بیش از ۲۰۰ نفر در هر واحد و در حوزه سرمایه گذاری خارجی میتوان به سرمایه گذار اتباع کشور هند در زمینه تولید فروسیلیس و سرمایه گذار اتباع چینی در زمینه نیروگاه اشاره نمود. تعداد چهار شهرک صنعتی شامل شهرکهای صنعتی شماره یک ماکو، شوط، صنایع سبک و صنایع سنگین در منطقه آزاد ماکو فعال بوده و همچنین دو شهرک صنعتی در دست طراحی می باشد که زمینه مساعد برای جذب سرمایه گذاران علاقه مند این حوزه را فراهم نموده است.

سرمایه گذاری در حوزه معدن:

عمده معادن این منطقه از نوع سنگهای ساختمانی و نما می باشد. علاوه بر آن، معادن فلزی مانند مس (مس قره تپه و قره آغاج)، آهن و غیر فلزی مانند سیلیس (ایلان قره و عیسی خان) و منیزیت و همچنین مواد معدنی سنگ لاشه، بازالت صنعتی، شن و ماسه، آهک، گچ نیز جزء معادن دارای پتانسیل و فعال منطقه به حساب می آید. عملیات اکتشاف در محدوده های اکتشافی آهن در حال انجام بوده و برای محدوده های مواد معدنی مس، سیلیس و منیزیت نیز عملیات اکتشافی به پایان رسیده است. از موارد قابل توجه می توان به صدور دو فقره گواهی کشف مس با مساحتهای 5 کیلومتر مربع، ذخیره قطعی یک میلیون تن با عیار متوسط 0.3 و 0.57 درصد اشاره نمود. همچنین دو فقره گواهی کشف ماده معدنی سیلیس با عیار متوسط ۹۷ درصد و ذخیره بیش از 6 میلیون تن صادر شده است. برای یکی از معادن منیزیت پروانه بهره برداری با عیار ۳۸ درصد MgO و برای دیگری گواهی کشف با عیار 69 درصد منیزیت (MgoCo3) نیز صادر گردیده است. با توجه به مطالب یاد شده می توان بیان کرد که با آغاز بهره برداری از معادن؛ ماکو این پتانسیل را دارد که به یکی از تولیدکنندگان برتر معادن فلزی و غیر فلزی در کشور تبدیل گردد.

سرمایه گذاری در حوزه صنایع معدنی:

جلوگیری از خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده به عنوان یکی از اصلی ترین خط مشی های سازمان منطقه آزاد ماکو در مسیر توسعه صنعت و معدن محسوب میشود. این موضوع در منطقه آزاد ماکو به عنوان تنها منطقه آزاد برخوردار از طیف وسیعی از مواد معدنی اهمیت دوچندانی به خود اختصاص میدهد. البته برای رسیدن به این هدف، فراهم کردن زیرساختها الزامی است. مواد معدنی استخراج شده از معادن برای اینکه قابل استفاده در صنعت باشند باید فرآوری شوند. بخش فرآوری در معدن با هدف حذف مواد ناخواسته (باطله) و افزایش عيار ماده معدنی (تولید کنسانتره) نقش واسطه بخش معدن و صنایع مختلف را ایفا می نماید. علم فرآوری مواد معدنی از آنجا دارای اهمیت است که بدون انجام فرآیند پرعیار سازی، مواد معدنی استخراج شده قابل کاربرد مستقیم در صنعت نمی باشند. انجام عملیات فرآوری، موجب افزایش ارزش افزوده ماده معدنی شده و در نتیجه فعالیت های معدنی از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر می شود.

صنایع معدنی به عنوان حلقه بسیار مهم زنجیره معدن دارای تنوع و اهمیت بسیار زیادی بوده و قطعا بهره گیری از تکنولوژی های نوین و همچنین ابداعات و ابتکارات در این زمینه ظرفیت های فراوانی را ایجاد خواهد نمود. منطقه آزاد ماکو با دارا بودن ذخایر بسیار بالای مواد معدنی مانند سنگهای ساختمانی، سیلیس، منیزیت و بازالت، فرصت بی نظیری برای توسعه واحدهای فراوری مربوطه را به وجود آورده و قابلیت تبدیل این منطقه به قطب تولیدات صنایع معدنی در بین مناطق را دارد.